فصلنامه اقتصاد مقاومتی

انتخاب رویکرد حمایت گرایی از صنایع داخلی در برابر رقیبان خارجی و یا تجارت آزاد، شاید اساسی ترین موضوع مورد بحث در اقتصاد ی بین الملل بوده است. حامیان تجارت آزاد معتقدند که رشد و پیشرفت اقتصادی کشورهای توسعه یافته در نتیجه حذف موانع گمرکی و آزادسازی تجاری اتفاق افتاده است و کشورهای عقب مانده و در حال توسعه را به آزادسازی تجاری تشویق می کنند. در مقابل، حامیان حمایت گرایی با رد این نظر، عامل اصلی رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته را، حمایت از صنایع داخلی عنوان می کنند. پژوهش حاضر ضمن نقد و بررسی نظریات مختلف تجارت آزاد و حمایت گرایی، می کوشد با روش تاریخی، ت های بازرگانی چهار کشور توسعه یافته آمریکا، آلمان، انگلیس و ژاپن در مراحل اساسی رشد آنها را شناسایی کند. یافته های تحقیق نشان می دهد که چهار کشور یاد شده، قدرت اقتصادی خود را بر پایه ت های حمایت گرایانه بنا کرده و پس از رسیدن به مرحله پیشرفت، در مقام حمایت از آزادسازی تجاری با هدف دست یابی به منافع ناشی از گسترش جغرافیایی بازار و صرفه های فزاینده نسبت به مقیاس برآمده اند. رویکرد کشورهای توسعه یافته به تجارت را می توان «حمایت گرایی هوشمند» دانست که ترکیبی از حمایت سخت و نرم است. در رویکرد حمایت گرایی هوشمند، کشورها در ابتدای مراحل رشد خود، از طریق «حمایت های سخت»(شامل محدودیت یا ممنوعیت واردات، وضع تعرفه و اعطای یارانه به صنایع نوپا) به انباشت سرمایه برای نوآوری و پیشبرد تکنولوژی می پردازند و در مرحله بعد، که مرحله ایجاد توان رقابتی و مزیت رقابتی برای محصولات داخلی در مقابل رقیبان خارجی است، حمایت نرم در قالب هایی چون حمایت از تحقیق و توسعه، گسترش بازار و حمایت استراتژیک انجام می شود. در این مرحله، حمایت از آزادی تجارت در عرصه بین المللی با هدف گسترش جغرافیایی بازار ضروری است.

 حمایت از صنایع داخلی یا عدم پذیرش بی قید و شرط تجارت آزاد از موضوعات اساسی در عرصه تگذاری اقتصادی است. ایوانز و نیومن حمایتگرایی را «بهرهگیری از تعرفهها و موانع غیر تعرفه از 2 اما حمایت گرایی هوشمند 1 ای برای صیانت از بازارهای آسیبپذیر در برابر واردات» تعریف میکنند. تولید داخلی، علاوه بر .

انتخاب رویکرد حمایت گرایی از صنایع داخلی در برابر رقیبان خارجی و یا تجارت آزاد، شاید اساسی ترین موضوع مورد بحث در اقتصاد ی بین الملل بوده است. حامیان تجارت آزاد معتقدند که رشد و پیشرفت اقتصادی کشورهای توسعه یافته در نتیجه حذف موانع گمرکی و آزادسازی تجاری اتفاق افتاده است و کشورهای عقب مانده و در حال توسعه را به آزادسازی تجاری تشویق می کنند. در مقابل، حامیان حمایت گرایی با رد این نظر، عامل اصلی رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته را، حمایت از صنایع داخلی عنوان می کنند. پژوهش حاضر ضمن نقد و بررسی نظریات مختلف تجارت آزاد و حمایت گرایی، می کوشد با روش تاریخی، ت های بازرگانی چهار کشور توسعه یافته آمریکا، آلمان، انگلیس و ژاپن در مراحل اساسی رشد آنها را شناسایی کند. یافته های تحقیق نشان می دهد که چهار کشور یاد شده، قدرت اقتصادی خود را بر پایه ت های حمایت گرایانه بنا کرده و پس از رسیدن به مرحله پیشرفت، در مقام حمایت از آزادسازی تجاری با هدف دست یابی به منافع ناشی از گسترش جغرافیایی بازار و صرفه های فزاینده نسبت به مقیاس برآمده اند. رویکرد کشورهای توسعه یافته به تجارت را می توان «حمایت گرایی هوشمند» دانست که ترکیبی از حمایت سخت و نرم است. در رویکرد حمایت گرایی هوشمند، کشورها در ابتدای مراحل رشد خود، از طریق «حمایت های سخت»(شامل محدودیت یا ممنوعیت واردات، وضع تعرفه و اعطای یارانه به صنایع نوپا) به انباشت سرمایه برای نوآوری و پیشبرد تکنولوژی می پردازند و در مرحله بعد، که مرحله ایجاد توان رقابتی و مزیت رقابتی برای محصولات داخلی در مقابل رقیبان خارجی است، حمایت نرم در قالب هایی چون حمایت از تحقیق و توسعه، گسترش بازار و حمایت استراتژیک انجام می شود. در این مرحله، حمایت از آزادی تجارت در عرصه بین المللی با هدف گسترش جغرافیایی بازار ضروری است. 

چکیده پایانامه دکتر سید یاسر جبرائیلی